Билим ва салоҳият ТАНЛОВИ

Кейинги йилларда мамлакатимизда таълим тизимини тубдан ислоҳ қилиш, уни халқаро стандартларга интеграциялаш, меҳнат бозори талабига мос юқо­ри малакали мутахассис кадрлар тайёрлаш бўйича изчил ислоҳотлар амалга оширилмоқда. Юртимизда таълим тизимини комплекс ривожлантириш, ма­лакали кадрлар тайёрлаш, битирувчи талаба ёшларнинг бандлигини таъ­минлашга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Олий таълим муассасалари билан ҳамкорликда таҳсил олаётган талабаларга иш топиш учун қулай имконият яратиш мақсадида таълим муассасаларида “Карьера марказ”лари фаолияти йўлга қўйилди. Ушбу марказлар томонидан талабалар бандлигига кўмакла­шиш борасида қатор ишлар амалга оширилмоқда.

Ҳозирги кунда юртимизда 100 дан зиёд олий таълим муассасала­рида “Карьера марказ”лари ташкил этилган. Шунингдек, битирувчи­ларнинг бандлигини таъминлаш мақсадида Камбағалликни қисқар­тириш ва бандлик вазирлигининг миллий вакансиялар базасида (ish. mehnat.uz) “Талабалар учун иш” номли алоҳида функционал жорий этилган. Шу билан бирга, бити­рувчиларнинг бандлик ҳолатини доимий мониторинг қилиб бориш, уларнинг бандлигига кўмаклашиш мақсадида вазирликнинг “Бандлик хизмати” ахборот тизими билан Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг “Hemies.uz” ахборот тизими интеграция қилинди. Бунинг натижасида “Бандлик хизмат” тизи­мида битирувчиларнинг манзилли рўйхатлари, йўналишлар ва ҳудуд­лар кесимида уларнинг бандлик ҳолати бўйича ҳисоботлари жорий қилинмоқда.

Ҳар йили мамлакатимизда 200 минг нафардан зиёд ёшлар олий таъ­лим муассасаларини тугатиб, меҳнат бозорига кириб келади. Уларнинг бандлигини таъминлаш, мутахассис­лигидан келиб чиқиб иш ўринлари яратиш ҳозирги устувор вазифалар­дан бири бўлиб ҳисобланади.

Мамлакатимизда иқтидорли ёшларнинг ташаббусларини қўллаб-қувватлаш борасида амалга оширилаётган ишларни янада жадал­лаштириш, уларни илмий техник фаолиятга кенг жалб қилиш, иқтидорли ёшлар, жумла­дан, олис ҳудудларда истиқомат қилаётган йи­гит-қизларнинг билим, кўникма ва малакаси­ни ошириш, инновацион ғояларини амалиётга татбиқ этиш ҳамда ҳаётда ўз ўрнини топишга кўмаклашиш мақсадида Истеъдодли ёшларни қўллаб-қувватлаш “Улуғбек” жамғармаси то­монидан “Мирзо Улуғбек ворислари” танлови ўтказиб келинмоқда.

“Талабаларнинг мутахассисли­гига қараб ўз соҳаси бўйича ишга жойлаштириш амалиёти ўзини ҳар томонлама оқлайди. Педагоглар таълим тизимида, тиббиёт мутахас­сислари ўз соҳасида, шунингдек, муҳандислар, қишлоқ хўжалиги мутахассислари, меъморлар, алоқа, транспорт, иқтисод соҳасида таъ­лим олаётган талабалар ўз ихтисосликлари бўйича фаолият юритса уларнинг ҳам назарий, ҳам амалий кўникмалари мустаҳкамланиб бо­ради. Ақлий салоҳияти, интеллекту­ал имконияти такомиллашади. Энг муҳими, талабаларда ёшлигиданоқ ўзи танлаган касбига бўлган муҳаббати ортади. Катта иштиёқ билан ишлайди. Ана шу муҳаббат ва ишти­ёқ инсонни камолга етказади. Уни кучли, иродали, ғайратли, ташаб­бускор шахс бўлиб шаклланишига асос бўлиб хизмат қилади”, — дейди Истеъдодли ёшларни қўллаб-қув­ватлаш “Улуғбек” жамғармаси раиси академик Оқил Салимов.

Мамлакатимизда фақатгина та­лабаларга таълим-тарбия бераётган ва уларни катта ҳаётга йўллаётган олий таълим ташкилотларигина та­лабаларнинг кейинги ҳаётларида ўз ўрнини топишлари билан қизиқиб қолмасдан, балки келажак авлод тақдирига бефарқ бўлмаган бошқа муассасалар ҳам уларнинг кейинги ҳаётларида ўз ўрнини топишларида кўмак бўлмоқда. Хусусан, мамла­катимизда иқтидорли ёшларнинг ташаббусларини қўллаб-қув­ватлаш борасида амалга ошири­лаётган ишларни янада жа­даллашти­риш, уларни илмий-тех­ник фао­лиятга кенг жалб қилиш, иқтидорли ёшларнинг, жумладан, олис ҳу­дудларда истиқомат қилаётган йи­гит-қизларнинг билим, кўникма ва малакасини ошириш, инновацион ғояларини амалиётга татбиқ этиш ҳамда ҳаёт­да ўз ўрни­ни топишга кўмаклашиш мақсадида Истеъдод­ли ёшларни қуллаб-қув­ватлаш “Улуғбек” жамғармаси томонидан “Мирзо Улуғ­бек ворисла­ри” танлови ўтказиб келинмоқда. Уч босқичдан иборат ушбу танловларда ўз олдига қўйган мақсадларига эришиш учун тиним билмасдан хизмат қи­ладиган ва буюк ғоялар сари ҳар қандай тусиқ­дан қўрқмасдан олға интиладиган ёшлар танлаб олинади. Улар­нинг жамғарма то­монидан қўллаб-қув­ватланиши эса ёшларга каттагина туртки беради.

Бугунги кунда тан­ловларда иштирок этиб, катта ҳаётда ўз ўрнини топиб кетган ёшлар талайгина. Буни уларнинг ҳозир­ги фаолияти ва эъти­рофлари ҳам яққол тасдиқлайди.

ДОЛЗАРБ МАВЗУДАГИ ЛОЙИҲА

“Мирзо Улуғбек ворислари” танловида “Цианур кислотасининг мочевина ва тиомочевина алмашинган ҳосилаларининг антипирен ҳосилалари синте­зи ва антигирен хоссалари тадбиқи” мавзусидаги лойиҳам билан иштирок этдим. Танлаган мавзумнинг ҳар томонлама долзарблиги ва Янги Ўзбекистонни барпо этишда муҳим ўрин эгаллашини исботлай олдим. Кези келган­да ғурурланиб айтишим мумкинки, меҳнатим самараси бўлган танловда ғолибликни қўлга киритишим билан менга қувонч ва унутилмас воқеалар ҳамроҳлик қила бошлади. 2023 йилда лойиҳам Президент қарори билан тасдиқланиб, уни амалга ошириш учун давлатимиз томонидан пул маблағи ажратилди. Шу боис ёшларга танловда қатнашиб, ўзларининг келажагига тамал тошини қўйишни тавсия қиламан.

Фарангиз АСЛОНОВА,
Бухоро давлат университети магистранти,
2023-2024 ўқув йили Президент стипендияси соҳибаси

ЯНГИ ТРАКТОР ИШЛАБ ЧИҚАРИШ АРАФАСИДАМИЗ

Танлаган лойиҳам деҳқонларимиз ишини енгиллаштириб, қишлоқ хўжалигини янада ривожлантиради, деган умиддаман. Бугун мамлакатимизда ёшларни қўллаб-қувватлаш давлат сиёсатининг устувор йўналишларидан бири ҳисобланади. Бунга мисол тариқаси­да “Улуғбек ворислари” танловини кўрсатиш мумкин. Чунки ушбу танловда қатнашиш чоғида тенгдошларимнинг қанчалик кучли салоҳиятга эгалигига амин бўлдим. Танлов том маънода уларнинг қоблиятини тўғри йўналтириш мақсадида ташкил этилган. Чун­ки иқтидорли ёшларни бир жойга тўплаб, синовдан ўтган янги лойиҳаларни юзага чиқа­риш жамиятимизнинг пойдеворини яратиш демакдир. Қишлоқ хўжалиги техникаларидан бири бўлган тракторни замон талабларига мос равишда такомиллаштириш долзарб вазифа ҳисобланади. Айни пайтда мамлакатимиз қишлоқ хўжалигида ишлатилаётган тракторлар кўп миқдордаги ёқилғини талаб қилади. Бу эса, албатта, ортиқча харажат. Юртимизда замонавий тракторлар ишлаб чиқариш йўлга қўйилмаган, хориждан олиб ке­линаётган тракторларнинг таннархлари жудаям юқори. Бу лойиҳа устида жамоа бўлиб ишладик. Айниқса, жамоамиз раҳбари Акбарали Турдиев қунт ва сабр билан ишлаш ло­зимлигини ўргатиб, тинимсиз йўл-йўриқ кўрсатиб турди. Дастлаб трактор билан боғ­лиқ муоммоларни ўрганиб чиқдик. Изланишлар натижасида янги инновацион тракторни яратишга муяссар бўлдик. Биз уни “Электро агрикултуре трактори” деб номладик. Бу трактор жудаям қулай ва замон талабларига жавоб бера олади. У биринчи навбатда электр қуввати билан ҳаракатланади. Бу тракторларни уй шароитида қувватлаш мум­кин. Бундан ташқари у ўзини қуёш нури орқали қувватлаш имкониятига ҳам эга. Унинг бошқарув тизими сунъий интеллект асосида бошқарилиб, ҳайдовчига зарурият бўлмайди. Шунингдек, махсус аккумуляторнинг бир қувватлаш йиғими 16 соатга етади. Бу орқали у 2 гектар ер майдонини ҳайдаш ва 160 километргача бўлган масофани босиб ўтиш қувва­тига эга. Ҳозирги пайтда “Электро агрикултуре трактори”ни янада такомиллаштириш борасида изланяпмиз. Келгусида ушбу трактор деҳқон-фермерларимиз меҳнатини енгил­лаштиради, деган умиддаман.

Исломбек ХАЛИЛОВ,
Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш
муҳандислари институти “Миллий тадқиқот университети” талабаси

ҲАЁТИМНИ ЎЗГАРТИРГАН ТАНЛОВ

Танлов эълон қилинган даврда 4-курс талабаси эдим. Ўшанда асо­сий мақсадим — агар ғолибликни қўлга киритсам, жамғарма томо­нидан ташкил этилган бепул ўқув курсига ўқишга кириб билимимни янада мустаҳкамлаш эди. Аниқ мақсадлар сари барча қилган ҳара­катларим амалга ошиб, совринга эга бўлиб, ўзим мўлжаллаганимдек, бепул курсда таълим олдим. Фахр билан айтмоқчиманки, “Мирзо Улуғбек ворислари” танловида қатнашишим ва унда ғолибликни қўлга киритишим ҳаётимни туб­дан ўзгартирди. Мен учун кутил­маган эшиклар очилди. Имконият­ларим кенгайди. Ўзимга ишончим ортди. Шу соҳада келажагимни кўра бошладим. Ўндан ортиқ халқаро ва республика миқёсидаги журналларда илмий мақолаларим­ни эълон қилдим. Дунёқарашим бойиди. Олдимга қўйган инноваци­он ғояларимни амалиётга татбиқ қилиш фикрим янада қатъийла­шиб, лойиҳаларим устида аввалги­дан ҳам кўпроқ ишлай бошладим. Пахта заводларидаги қурилма­ларни тўлиқ автоматлашти­риб, иш сифатини янада ошириш борасидаги лойиҳамни патент­лаштирдим. Айни дамларда пахта таркибидан оғир ва бегона ара­лашмаларни ажратиб олувчи икки камерали тоштутгич лойиҳаси бўйича изланмоқдаман.

Толибхон АБДУКАРИМОВ,
“Barkas tekstil” хусусий
корхонаси дастурчиси

ЯНГИ МАЛҲАМ

Инсон биринчи марта олов ёқишни ўрганганидан бери жа­роҳат олиш ва турли воситалар­дан келиб чиқадиган куйишлар одамлар орасида энг кўп учрай­диган жароҳатлар қаторига киради. Тиббиёт фанидаги шунча ютуқларига қарамасдан, бутун дунё бўйлаб куйиш жароҳат­лари даражаси юқорилигича қолмоқда. Ҳозирги пайтда оғир куйишлар сони деярли 12 милли­онтани ташкил этади ва барча жароҳатлар бўйича тўртинчи ўринни эгаллайди. Илгари ўтка­зилган тадқиқотлар давомида куйиш учун жуда кўп даволаш усуллари буюрилган, лекин улар­дан фойдаланишни тасдиқловчи далиллар етарли эмас. Бугунги кунда инновацион лойиҳалар бар­ча жабҳаларга татбиқ этилган бўлса-да, фан учун фундаментал билимларга асос солган буюклар мероси ҳали ҳам ўз аҳамиятини йўқотган эмас. Жумладан, тибби­ётда Абу Али ибн Сино назарияси ва у амалиётда қўллаган тажри­балари халқ табобатида кенг қўлланилмоқда. Асал муми, пахта ёғи шулар жумласидандир. Илмий тадқиқотимнинг асосий мақсади куйишдан сўнг баданда қолади­ган чандиқ, оқ доғларнинг олдини олиш ва инсоннинг жамиятдаги ўз ўрнини сақлаб қолишга қа­ратилган эди. Ана шу мақсадда “Носкар” малҳамини кашф этдим. Бу малҳам борасидаги лойиҳам билан “Улуғбек ворислари” танло­вида қатнашиб, ғолибликни қўлга киритдим. Мақсадим — келгусида бу лойиҳамни янада такомил­лаштириш.

Сидиқа ЖЎРАЕВА,
Бухоро давлат тиббиёт институти талабаси